Onderzoeksproject Blauw-groene strategieën voor klimaatadaptatie

In uitvoering TURQUOISE
foto Bollaertbeek Ieper

Contacteer onze expert

Centrale onderzoeksvraag/doel

Aanhoudende droogteperiodes tussen 2017 en 2021 hebben duidelijk gemaakt dat Vlaanderen onvoldoende voorbereid is op waterschaarste en droogte. Het project TURQUOISE mikt op een proactieve aanpak, gebaseerd op het functioneren van ecosystemen, om de beschikbaarheid van water te vergroten. Om blauw-groene oplossingen goed te plannen, uitvoeren en opschalen moeten we meer kennis krijgen over 1) de doeltreffendheid (of neveneffecten) van maatregelen op grotere schaal en 2) hoeveel er nodig is om het droogterisico tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen. Bovendien belemmeren de eerder gefragmenteerde visies en implementaties vanuit meerdere sectoren de kans op logische synergieën en op een geïntegreerde aanpak voor een veerkrachtig waterlandschap. Concreet wil TURQUOISE een beslissingsondersteunend kader ontwikkelen en dit in de praktijk testen om de planning te vergemakkelijken en de uitvoeringsgraad van blauwgroene aanpassingsstrategieën te verhogen.

Onderzoeksaanpak

We ontwerpen een beslissingsondersteunend kader dat bestaat uit een reeks indicatoren, streefwaarden, richtsnoeren voor ontwerp, een technisch-economische effectbeoordeling en de identificatie van bestuursprocessen en uitvoeringshefbomen. Dat alles moet kwantificatie mogelijk maken omtrent 1. de robuustheid van een gebied tegenover droogte, 2. de mate waarin de weerbaarheid moet worden verbeterd om het risico van waterschaarste tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen en 3. welke "blauwgroene" investeringen er nodig zijn om de robuustheidsdoelstellingen te realiseren. TURQOISE focust op vier blauwgroene oplossingen: 1. herstel van (voormalige) natte depressies, 2. gecontroleerde hydraulische (drainage)systemen, 3. infiltratiepoelen in velden en 4. infiltratiereservoirs met actieve toevoer uit rivieren voor irrigatie en grondwateraanvulling. Het beslissingsondersteunende kader wordt ontwikkeld en gevalideerd in vier proeflocaties waar de implementatie van blauw-groene strategieën reeds aan de gang is. Er zijn 59 proefgevallen geïdentificeerd uit verschillende sectoren, die verschillende subsystemen van het landelijke waterlandschap bestrijken.

Relevantie/Valorisatie

Blauwgroene strategieën zijn een belangrijk onderdeel van het Vlaams droogtebeleid en de Blue Deal (nieuw investeringsplatform van 75 miljoen euro). Vlaanderen heeft daarnaast een Reactief Afwegingskader voor
waterschaarste (gericht op noodmaatregelen) ontwikkeld, via een co-creatieproces met meer dan 100 actieve deelnemers. Het TURQUOISE team coördineert de ontwikkeling van dit afwegingskader. Die coördinatie brengt ook inzichten mee rond de behoeften en belemmeringen voor een meer proactieve aanpak van droogterisico’s. Het TURQUOISE-team speelt een sleutelrol in de nodige processen van co-creatie, participatie en samenwerking tussen overheden en sectoren. Er ontstaat kennisdeling, uitwisseling van ervaringen rond maatregelen en mechanismen. Overheden, middenveld en bedrijven vormen een netwerk. De betrokken actoren zijn de overheden VMM (water), VLM (land), ANB (natuur en bos), departement OMGEVING (milieu, klimaat & ruimtelijke ordening), de waterbedrijven PIDPA, De Watergroep, Fluvius en FARYS; de natuursector (Natuurpunt, ANB), de riool- en afvalwaterzuiveringssector (VLARIO, Aquafin, Fluvius en de meeste waterbedrijven), provincies en intergemeentelijke ontwikkelingsmaatschappijen.