Projectnieuws Metingen naar lachgas uit Vlaamse landbouwbodems van start
Hoeveel lachgas komt er vrij uit landbouwbodems in Vlaanderen? En hoe kunnen we deze op een haalbare manier zoveel als mogelijk beperken? Samen met UGENT en Boerenbond wil ILVO een antwoord op deze vraag formuleren.
Dit Vlaams onderzoeksproject naar de emissie van het zeer krachtige broeikasgas lachgas vanuit landbouwbodems is baanbrekend.
Wekelijks gedurende 3 jaar! Dergelijke veldproef die zo lang en zo frequent opgemeten wordt, is uniek in Vlaanderen en garandeert ons zeer representatieve onderzoeksresultaten. Pas als we exact weten welke emissies uit landbouwbodems voortkomen, kunnen we ook mogelijke maatregelen voorstellen.
Het LILA-onderzoeksproject wordt gefinancierd door VLAIO en is in november 2024 opgestart. Dit project zal landbouwers mitigatiemaatregelen aanreiken om gasvormige N-emissies uit het veld te verminderen. De bekomen onderzoeksresultaten zullen vertaald worden in beslissingsondersteunende tools. Door integratie van nieuwe kennis rond lachgas (N2O) emissiefactoren in de broeikasgasinventaris zullen inspanningen van de landbouwsector correcter doorgerekend kunnen worden.
Bij de aanvang van dit project schatte men dat de broeikasgasemissies uit landbouwbodems 15% uitmaken van de totale broeikasgasuitstoot binnen de landbouw. Vooral lachgas (N2O) zou hierin een groot aandeel hebben: liefst 72% van de totale lachgasuitstoot binnen de landbouw komt uit de bodem. Lachgas heeft een opwarmingseffect dat ongeveer 273 keer zo sterk is als koolstofdioxide (CO2).
Behalve de veldproef met aardappelen op de ILVO Onderzoekskouter in Merelbeke-Melle, kunnen de onderzoekers ook gebruik maken van een veldproef met aardappelen in Kruisem bij Viaverda. Op beide sites gingen de metingen in april 2025 van start.
Nu wordt het aandeel van lachgasemissies meegenomen in de berekening van de totale klimaatimpact van de landbouwsector in Vlaanderen door het gebruik van een internationale rekenfactor. Die willen we met LILA lokaal onderzoeken. Zo kunnen we de inspanningen van de landbouwers gewaardeerd zien.’
Meetcampagne vanaf mid april 2025 van start
Wekelijks worden manueel gasstalen verzameld die nadien geanalyseerd worden. De gassen die in de bodem gevormd worden en via de lucht ontsnappen, worden afgevangen in boxen die op de velden opgesteld staan.
De onderzoekers willen preciezer in kaart brengen welke omstandigheden en processen rond gebruik en inwerking van kunstmest en dierlijke mest een invloed hebben op lachgas maar ook op het evenwicht met ammoniakemissies.
Anderzijds willen de onderzoekers ook nagaan welke invloed de opbouw van koolstof in de bodem, en dus een vermindering van koolstofdioxide in de atmosfeer, heeft op lachgasemissie. Het toedienen van organische bemesting wordt gezien als koolstofopslag bevorderende actie, en gestimuleerd a.d.h.v. een eco-regeling. Als de koolstofemissiereductie (CO2) daarbij zou leiden tot (veel) meer emissie van het sterkere broeikasgas lachgas (N2O) dan is er meer klimaatachteruitgang dan -vooruitgang.
Aanleg proefvelden op de ILVO-Onderzoekskouter in Merelbeke-Melle en in Kruisem (Viaverda)
In het najaar van 2024 zijn rapen gezaaid als groenbedekker.
In maart 2025 zijn de rapen op de percelen ingewerkt, de bodem met dierlijk drijfmest geïnjecteerd, waarna de eerste gasmetingen opgestart zijn. De akker werd vervolgens klaargelegd voor de aanplant van aardappelen.
Op 23 april 2025 zijn aardappelen (ras Sinora) geplant waarna de lachgasmetingen verdergezet werden op de 36 proefveldjes.
Op 20 mei zien we de eerste aardappelplanten opkomen.
Parallel aan de meetcampagne op het proefveld te Merelbeke Melle, worden ook op een proefveld in Kruisem (i.s.m. Viaverda) lachgasemissies opgemeten in een aardappelperceel.
Meer info over het onderzoeksproject LILA: Beperking van bodem lachgasemissies: innovatieve mitigatiemaatregelen voor de Vlaamse landbouw en ontwikkeling van regionale emissiefactoren - ILVO Vlaanderen
