Onderzoeksproject Houtvezel als veenvervanger voor een toekomstgerichte en duurzame tuinbouw

Algemeen kader

Voor het eerst zijn er houtvezelsubstraten gebaseerd op fijnspar, als alternatief voor veengebaseerde substraten, met succes gebruikt als groeibodem voor aardbeien in tunnelserres. Dat is één van de resultaten van het international onderzoeksproject SUBTECH. Het project had het doel om milieuvriendelijke, veenvrije teeltsubstraten te ontwikkelen op basis van een hernieuwbare grondstof zoals houtvezel. Daarbij moest er dan in de praktijkteelten sprake zijn van een verbeterde gewasgezondheid door het verminderen van de ziektedruk, met een lagere nood aan het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen, en een hogere voedselveiligheid.
Veengebruik in de tuinbouw en sierteelt afbouwen draagt betekenisvol bij aan een beperking van de broeikasgasemissies en dus aan de verduurzaming van de sector. In de voorbije honderd jaar is ongeveer één derde van de veengebieden in Noorwegen vernietigd, vooral door de ontginning van veen als tuinbouwsubstraat. Partners uit Noorwegen hebben in SUBTECH de ontwikkelingen mee ondersteund.
Een ander teeltsubstraat daadwerkelijk invoeren vraagt nieuwe kennis rond de juiste bemesting en watergift. Beide zijn in dit project op punt gesteld.

Onderzoeksaanpak

De onderzoekers wisten dat het gebruik van houtvezel als veenvervanger geen eenvoudige omschakeling voor de tuinbouw zou worden. Daarom planden zij om te werken aan precisie-fertigatie gebaseerd op modellen (Big Data) en sensortechnologie. Men mikte op een verlaging van de milieu-impact en minder waterverliezen, en daarnaast ook op hogere opbrengsten en een hogere gewaskwaliteit.
Bij afloop van het project zijn er nieuwe en functionele houtvezel-gebaseerde teeltsubstraten voor de professionele glastuinbouw ontwikkeld en getest. Ook het HERgebruik van het houtvezelsubstraat gaf positieve resultaten. De bemesting en watergift zijn geoptimaliseerd voor deze nieuwe substraatmengsels op basis van sensor-monitoring. Deze nieuwe kennis over teelt in duurzame houtvezelsubstraten is samengevat en gecommuniceerd. Veelbelovende mengsels kunnen nu verder getest en beoordeeld worden door Noorse telers.

Relevantie/Valorisatie

SUBTECH heeft de manier van denken over teeltsubstraten grondig veranderd en kreeg ondertussen een vervolg in SUBTECH2.0. De ontwikkeling van meer veenvrije teeltsubstraten blijft een belangrijke uitdaging voor een duurzame toekomst van de tuinbouw. Nieuwe kennis over plantenvoeding en sensorgebaseerde fertigatie leidt intussen tot een beter inzicht in de plantenfysiologie en een meer grondstofefficiënte precisietuinbouw. De veengebieden blijven in toenemende mate onder druk staan, de aanhoudende politieke druk om veengebruik te verminderen vertaalt zich bijvoorbeeld in het erg kritisch oordeel dat de EU formuleert over het gebruik van veen voor de tuinbouwsector.

Financiering

Norwegian Research Council