Onderzoeksproject Impact van peilverhogingen en vernatting op nabijgelegen landbouwgebied in Vlaanderen

Voltooid PEILIMPACT
logo Peilimpact

Contacteer onze expert

Algemeen kader

Stel dat men op bepaalde plaatsen het grondwaterpeil laat stijgen, en dat het bodemvochtgehalte dus toeneemt, welke impact zou dat dan vermoedelijk hebben op de opbrengst van veelvoorkomende landbouwteelten in Vlaanderen? Deze onderzoeksvraag is het startpunt in het onderzoeksproject PEILIMPACT. Om de effecten van klimaatverandering te milderen legt het Vlaams regeerakkoord 2019-2024 sterk de nadruk op meer weerbaarheid tegen droogte, onder meer via de actieve inzet van een veerkrachtige ruimte met (extra) natuur. Landbouwactiviteiten kunnen positieve effecten ondervinden door het in het landschap gebufferde water. Toch zijn er mogelijks ook negatieve effecten van vernatting: een te hoog waterpeil kan de bewerkbaarheid van het land compromitteren, de gewasgroei zelf, de beschikbaarheid en uitloging van nutriënten naar oppervlakte- en grondwater en de ziektedruk op de teelten.

Onderzoeksaanpak

Via gerichte dialoogmomenten met individuele landbouwers uit verschillende landbouwregio's in Vlaanderen hebben we de ervaringskennis verkregen omtrent het effect van te hoge of te lage grondwaterpeilen op bepaalde gewassen. Eventuele belemmeringen op hun landbouwactiviteit en belangrijke effecten op opbrengst, positief en negatief, en hun oorzaken zijn in kaart gebracht. Deze data zijn vervolgens gebruikt om een model te bouwen. Dat model is in staat om, gegeven aan aantal parameters, de waterpeilen te berekenen die 'voldoende gunstig' zijn voor de landbouw. Enkelvoudige richtwaarden zijn te generalistisch, want de voor landbouw aanvaardbare waterpeilen hangen samen met het bodemtype, het gewas, de worteldiepte, de tijd van het jaar, etc... Om voor een specifieke situatie haalbare peilverhogingen te bepalen maakten we dus modelberekeningen voor een reeks uiteenlopende weerscenario’s en voor de soorten gewassen die op een specifieke plaats geteeld worden.

Relevantie/Valorisatie

Een evaluatiekader voor de impact van waterpeilverhogingen kan enerzijds gebruikt worden om het effect van beslissingen door te rekenen en te koppelen aan vergoedingen voor gedupeerde landeigenaars en anderzijds om met landbouwers en natuurbeheerders in gesprek te gaan over duurzame oplossingen voor de partijen rond de tafel bij een vernattingsproject. Uiteraard kan het kader de landbouwers ook bijstaan bij teeltkeuze etc op een bepaald perceel in bepaalde omstandigheden. Het rapport duidt nog een aantal verbeterpunten aan, waar in de toekomst aan gewerkt kan worden. Het rapport is breed bekend gemaakt en te vinden via de zoekopdracht peilimpact.